OYUN, GALERİ, HTML, SOHBET, FORUM, TR.GG, PARA KAZAN, TOPLİST, ANKET, KAMPANYA, VİDEO, NAPOLYON, ŞİİR, YEMEK, EĞİTİM, MÜZİK, SİNEMA, SPOR, İDDAA, FIKRA, WEBMASTER, KOD, GEYİK, TEKNOLOJİ

Işık, tüm canlıların yaşamı için çok önemlidir. Ama doğru yerde ve doğru zamanda, doğru miktarda olduğu sürece. Aksi takdirde ışık kirliliği oluşur!..

Daha iyi görmek, daha güzel bir çevrede bulunmak, daha kolay çalışmak ve daha güvende hissetmek için geceleri çevremizi aydınlatıyoruz!.. Fakat ne yazık ki hem tüm dünyada hem de Türkiye’de giderek yaygınlaşan ve artan çok kötü gece aydınlatma uygulamaları var. Bu da ışık kirliliğine sebep oluyor.

Işık kirliliği; yanlış zamanda, yanlış yerde, yanlış yönde ve miktarda ışık kullanılmasıdır. Nasıl ki hava kirliliği havamızı, su kirliliği suyumuzu kirletir, ışık kirliliği de iyi aydınlanmamızı kirletmektedir. Yanlış yerde gereğinden fazla ışık kullanmak, etkisiz aydınlatma demektir ve bunun sonucu olarak ışığı üretmek için harcanan enerjinin de önemli bir kısmının boşa gitmesidir.

Uçakta gece yolculuğu yapanlar, şehirlerin üzerinden geçerken aşağı baktıklarında savurgan aydınlatmayı kolayca görebilirler. Yanlış yönlendirilmiş sokak ve cadde lambaları, ilanlar, reklamlar… Yüzeyin yansıma gücü, kar örtüsü hariç, genelde %15’in altındadır. Dolayısıyla uçaktan görünen ışık denizi, çoğunlukla yukarı yönlendirilmiş ışıktır. Bu da boşa giden yakıt kaynakları, enerji, para ve en önemlisi boşa giden karanlık gökyüzüdür. Geceleyin uzaya kaçan ışık miktarı ışık kirliliğinin ve dolayısıyla boşa giden enerjinin iyi bir ölçüsüdür. Işık kirliliğinin bütün dünyadaki boyutunu en iyi gösteren, ABD Hava Kuvvetleri Savunma Meteoroloji Uydusu Programı (DMSP) ile yeryüzünün uzaydan elde edilen gece görüntüleridir.

DMSP ölçüleri kullanılarak, yer yüzünden uzaya kaçan ışığın maliyeti hesaplanabilmektedir. 1997 yılı için bu verilerden elde edilen Türkiye “haritası” ve uzaya kaçan enerji miktarı aşağıdadır. Işık enerji kaybı, ilgili yerleşim yerinden bir yılda uzaya kaçan ışık enerjisidir; bu hesaplanırken de bir gecede ortalama 10 saat aydınlatma yapıldığı varsayılmıştır.

Doğru Aydınlatma Nasıl Olmalı?

Gökyüzünü aydınlatmanın bir gereği yoktur. ABD gibi ışık kirlenmesinin fazla olduğu ülkelerde yapılan araştırmalardan güvenliğe de katkı sağlamadığı anlaşılmaktadır ki ışıklandırma suç işlemeyi engellemiyor. Dahası, ışık kirliliği kaynak israfına da neden oluyor. O halde, izlenecek yol;

1) Işığın göğe yönelmesini kesmek ve aydınlatılacak yere yöneltmek,

2) Birim enerji başına daha çok ışık veren kaynakları kullanmak,

3) Zamanlayıcılar kullanarak gereksiz aydınlatmaları -örneğin reklam ve ilan ışıklandırmalarını- gece yarısından sonra kapatmak olmalıdır.

Dış aydınlatma lambaları, lambanın bulunduğu yerden geçen yatay düzlemden daha yukarıya ışık gitmeyecek şekilde perdelenmelidir ki böyle armatürlere “tam perdeli” denmektedir.

Aydınlatma doğru yapılırsa gece etrafımızı daha iyi görürüz, aydınlatma için daha az enerji harcarız ve yıldızlı gökyüzünü kaybetmeyiz!

Işık Kirliliği ve Doğa

Kötü aydınlatmadan zarar görenler yalnızca bütçeler ya da gece gökyüzünün karanlığı değildir. Doğal ışığın, birçok hayvan ve bitkinin yaşam döngülerinin önemli bir parçası olduğu bilinmektedir. Uzmanlara göre ışık bütün canlılar için çekicidir. Yapılan araştırmalar ve gözlemlere göre çevredeki yapay aydınlatma, yani ışık kirliliği artıkça bu yaşam çevrimlerinin de olumsuz etkilenmektedir. Bunun en iyi bilinen örneği kumsallarda yavrulayan deniz kaplumbağalarıdır. Kablumbağa yavruları deniz ile kara arasındaki aydınlanma farkını, denizden yansıyan ışığı kullanarak denize ulaşırlar; karadaki yapay aydınlanma fazla ise deniz yerine karaya yönelen yavrular yırtıcı hayvanlar tarafından telef edilmektedir. Tropikal bölgelerdeki bazı mercan türleri, üzerlerine düşen aşırı ışık yüzünden kendilerine renklerini veren mikroskopik bitkileri reddediyor, beyazlaşıyor ve strese girebiliyor.

Yıldızlardan ve Ay’dan yararlanan göçmen kuşlar yollarını şaşırmakta ve birçoğu ışıklı gökdelenlerin, ışıldakların etrafında dolanıp yorgunluktan ölmektedir. Uzun süren yapay günler ve kısa süren yapay geceler çok sayıda kuşta üreme döneminin erken başlamasına neden oluyor. Örneğim Bewick kuğusu toplumu erken yağlanıp Sibirya’ya yumurtlama koşulları oluşmadan dönüyorlar. Uzayan bir gün, daha uzun süre beslenme anlamına geldiği için, bundan biyolojik davranış olan göç zamanları ve yumurtlama dönemleri etkilenmektedir. Karatavuklar, bülbüller gibi kimi kuşlar doğal olmayan saatlerde ötüyorlar!

İnsanların da karanlık ortamda salgıladığı faydalı enzimler, ışık kirliliği yüzünden salgılanamıyor. Işıksız ortamda uyumak özellikle gelişim çağındaki çocuklar için çok önemli.

2015 Uluslararası Işık Yılı

Birleşmiş Milletler (BM), 2015 yılını Uluslararası Işık ve Işık Temelli Teknolojiler Yılı olarak ilan etti. Işık ve ışık temelli teknolojiler konusuna odaklanan BM, konu üzerinde küresel bilinçlenmeyi desteklemek, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmek ve çözümler sunmak, enerji, eğitim, tarım ve sağlık alanlarında ışık bazlı teknolojilerin önemini vurgulamayı amaçlıyor. 2015 Uluslararası Işık Yılı boyunca UNESCO, bilimsel dernekler ve sendikalar, eğitim ve araştırma kurumları, teknoloji platformları, kar amacı gütmeyen organizasyonlar, özel sektör gibi birçok değişik kurumların bir araya getirilerek, ışık ve ışık uygulamalarının desteklenmesi planlanmaktadır.

Yaşam kaynağı olan ışığı kötü kullanarak zarara çevirmemeliyiz!.. Her türlü kirliliğe karşı aldığımız önlemlere ışık kirliliği için de yenilerini eklemeliyiz!..